بررسی آلودگی و منشأ فلزات سنگین و هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) در رسوبات سطحی رودخانه قره سو شهرستان کرمانشاه

ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، و آلودگی فلزات سنگین (Cu, Pb, Zn, Fe, Al, V, Ni) و ترکیبات PAH در رسوبات رودخانه قره‌سو کرمانشاه مطالعه شد. نتایج شاخص آلودگی (CF)، شاخص بار آلودگی (PLI) و ضریب غنی‌شدگی بیانگر آلودگی شدید رسوبات به ویژه درمورد عناصر سرب، روی و مس در مقاطعی از رودخانه بود. همچنین ایستگاه‌های نزدیک به شهر کرمانشاه مانند پالایشگاه نفت و شهرک صنعتی آلودگی بسیار بالاتری از PAH نسبت به بالا دست نشان دادند. براساس شاخص هم‌ارز سمناکی و مقایسه غلظت‌PAHها با محدوده اثر پایین (ERL) بیانگر وضعیت نامناسب رسوب قره سو بود. در بین انواع ترکیبات، گونه غالب، ترکیبات PAH سه حلقه‌ای است که بالاترین آلودگی آن نیز مانند فلزات سنگین مربوط به ایستگاه پالایشگاه نفت کرمانشاه بود. بر اساس تحلیل مولفه اصلی (PCA) و شاخص‌های زمین شیمیایی پساب خروجی پالایشگاه نفت کرمانشاه منبع اصلی آلودگی ترکیبات PAH سبک با منشأ نفت‌زاد و عناصری مانند مس، وانادیم و نیکل محسوب می‌شود. علاوه براین عناصر، مواد آلی و pH نیز همراهی قوی با این مولفه نشان داده که تصدیقی بر نقش پالایشگاه در افزایش آنها در رودخانه قره‌سو است. از دیگر منابع انسان‌زاد نیز می‌توان به پساب صنعتی و شهری، ترافیک و دفع غیرقانونی پسماند در حاشیه رودخانه اشاره کرد.